Ályktanir aðalfundar Blindrafélagsins 11. maí 2019.

Á aðalfundi Blindrafélagsins 11. maí 2019 voru samþykktar þrjár ályktunartillögur sem fjalla um:

• Innleiðingu Evrópsku aðgengistilskipunarinnar á Íslandi.
• Ferðafrelsi leiðsöguhunda fyrir blinda.
• Mótmæli hugmyndar um að leggja niður Hljóðbókasafn Íslands.

Evrópska aðgengistilskipunin innleidd á Íslandi.

Aðalfundur Blindrafélagsins, haldinn 11. maí 2019, skorar á íslensk stjórnvöld að innleiða án tafar vefaðgengistilskipun Evrópusambandsins (Web Accessability directive). Jafnframt þá skorar fundurinn á allar þær menntastofnanir sem að kenna tölvunarfræði og/eða forritun að taka efni aðgengistilskipunarinnar inn í kennsluefni sitt. Enn fremur skorar félagið á vefhönnuði, forritara og forráðamenn fyrirtækja í stafrænni þjónustu að taka frumkvæðið í sínar hendur og innleiða markviss vinnubrögð til að tryggja gott aðgengi. Meðal annars að kynna sér og nota WCAG staðalinn í allri stafrænni hönnun og stuðla þannig að bættu aðgengi blindra og sjónskertra einstaklinga að upplýsingum og þjónustu á vefnum og um leið að auknum lífsgæðum þeirra.

Greinargerð.

Stafræna byltingin hefur aukið til muna möguleika blindra og sjónskertra einstaklinga á samfélagslegri virkni langt umfram það sem áður hefur verið möguleiki á. Tölvutækni hefur frá upphafi verið blindum og sjónskertum aðgengileg með aðstoð hjálparbúnaðar. Það hefur leitt af sér tækifæri sem hefði reynst torsótt að nýta án tölvutækninnar. Þannig er hægt að sinna störfum, sækja sér þjónustu og leita upplýsinga án þess að þurfa að beita sjóninni. Þróun undanfarinna áratuga hefur hins vegar verið sú að hönnun og uppsetning vefsvæða er blindum og sjónskertum oft óaðgengileg. Þannig hafa tækifæri sem felast í aukinni atvinnuþátttöku og almennri virkni blindra og sjónskertra einstaklinga farið forgörðum með tilheyrandi verðmætasóun. Eingöngu vegna þess að almennum og einföldum aðgengiskröfum um virkni staðlaðs stoðbúnaðar er ekki mætt. Þar með eru blindir og sjónskertir einstaklingar settir til hliðar í þeirri stafrænu byltingu sem á að tryggja þeim betri tækifæri og aukið sjálfstæði. Stofnanir Evrópusambandsins hafa gert sér grein fyrir þessum vanda og hafa sett löggjöf sem tryggir rétt blindra og sjónskertra að aðgengilegum veflausnum. ESB hefur þegar sett lög um aðgengi að opinberri stafrænni þjónustu innan ESB og á leiðinni eru lög um aðgengi að þjónustu á almennum markaði. Þessi löggjöf er hluti af EES samningnum og ber því að innleiða hana hér á landi. Innleiðing þessara aðgengislöggjafa er grundvöllur þess að blindir og sjónskertir einstaklingar geti unnið á almennum vinnumarkaði, fyrir sjálfstæðri búsetu og almennum lífsgæðum. Einnig er mikilvægt að vefhönnuðir, forritarar og forráðamenn fyrirtækja í stafrænni þjónustu séu vel kunnugir þeim stöðlum sem aðgengis löggjöfin byggir á. Reynslan af að beita WCAG staðlinum í rafrænni hönnun sýnir að það bætir ekki aðeins aðgengi fyrir fatlaða einstaklinga heldur tryggir það einnig aðgengilega og góða hönnun sem er öllum til hagsbóta. Þannig geta algild hönnunarviðmið í stafrænni þjónustu leitt af sér aukin þægindi og betri upplifun fyrir alla notendahópa.

Ferðafrelsi leiðsöguhunda.

Aðalfundur Blindrafélagsins, haldinn 11. maí 2019, skorar á íslensk stjórnvöld að afnema reglur um fjögurra vikna sóttkví fyrir leiðsöguhunda við komu þeirra til landsins. Reglurnar eru yfirdrifnar, íþyngjandi og ónauðsynlegar samkvæmt nýju áhættumati sem unnið var að erlendum sérfræðingi fyrir íslensk stjórnvöld.

Áhættumatið (Risk Assessment of Import of dogs and cats to Iceland - with special attention to Guide-dogs), sýnir að hættan á að leiðsöguhundar fyrir blinda beri með sér smitsjúkdóma er mjög lítil. Helgast það meðal annars af því að leiðsöguhundar eru undir virku eftirliti dýralækna og eru bólusettir gegn öllum þeim sjúkdómum sem að MAST gerir kröfur um. Eftir stendur að sé tekið mið af áhættumatinu, reglum sem beitt er í öðrum löndum sem hafa samsvarandi viðmið og gilt hafa hér á landi varðandi smitsjúkdóma í dýrum og núverandi reglum á Íslandi. Þá eru reglurnar sem hér gilda óþarfar, alltof íþyngjandi og þjóna ekki öðrum tilgangi en þeim að hefta ferðafrelsi leiðsöguhunda fyrir blinda til landsins með tilheyrandi óþægindum fyrir hundana og mannréttindabrotum gagnvart notendum þeirra.

Um leiðsöguhunda.

Aðlögun og þjálfun leiðsöguhunda fyrir blinda hefst strax þegar hundarnir eru hvolpar og stendur í eitt og hálft til tvö ár. Frá árinu 2008 hefur Blindrafélagið flutt inn 9 hunda frá Noregi og Svíþjóð. Þeir hafa komið fullþjálfaðir til landsins og gengist undir ítarlegar læknisskoðanir erlendis og hérlendis. Ekki hafa komið fram neinir smitsjúkdómar hjá þeim enda eru hundarnir bólusettir fyrir öllum þeim sjúkdómum sem að MAST gerir kröfur um. Það hefur haft veruleg áhrif á hundana og þjálfun þeirra að þeir hafa þurft að vera í fjögurra vikna sóttkví áður en þjálfun með notanda getur hafist. Það segir sig sjálft að hundar sem hafa verið þjálfaðir í svo langan tíma til að þjóna ákveðnu hlutverki hafa ekki gott af því að vera í fjögurra vikna einangrun frá þjálfara sínum.

En hvað gerir leiðsöguhunda frábrugðna öðrum hundum?

Leiðsöguhundar hafa hlotið ítarlega þjálfun í að aðstoða blinda og sjónskerta einstaklinga við að komast leiðar sinnar á öruggan og sjálfstæðan hátt. Leiðsöguhundurinn er meðal annars sérþjálfaður í því að:

• forðast hindranir á gönguleið, bæði á jörðu og í höfuðhæð (t.d. trjágreinar og skilti).
• hindra að notandinn hrasi um vegkanta eða tröppur.
• stöðva við öll gatnamót.
• fara yfir umferðargötur á öruggan hátt með því að forðast að ganga í veg fyrir bíla og önnur farartæki.
• finna staura við gangbrautir, bekki og laus sæti í biðstofum.
• fylgja fjölda fyrirmæla sem notandinn gefur og sækja hluti sem notandi missir.

Það má því öllum vera ljóst að leiðsöguhundur er notanda sínum afar nauðsynlegur.

Hljóðbókasafn Íslands.

Aðalfundur Blindrafélagsins, haldinn 11. maí 2019, mótmælir hugmyndum um að leggja niður Hljóðbókasafn Íslands og færa starfsemi þess undir Landsbókasafnið.

Forveri Hljóðbókasafnsins er Blindrabókasafn Íslands sem á rætur í samstarfi Blindrafélagsins og Borgarbókasafns Reykjavíkur um dreifingu hljóðbóka til félagsmanna Blindrafélagsins. Blindrafélagið gegndi lykilhlutverki í þessari áratuga vegferð.

Hljóðbókasafnið gegnir lykilhlutverki við að tryggja blindum og sjónskertum þau sjálfsögðu mannréttindi að fá notið bókmennta til jafns við aðra. Jafnframt því að tryggja leshömluðum námsmönnum aðgang að námsbókum. Ítrekaðar kannanir á meðal félagsmanna Blindrafélagsins hafa sýnt fram á mikla ánægju með þjónustu Hljóðbókasafns Íslands. Af þessum niðurstöðum má vera ljóst að þjónusta Hljóðbókasafnsins er félagsmönnum Blindrafélagsins afar dýrmæt.

Áður en vinna verður sett í gang sem að hefur það að markmiði að leggja niður Hljóðbókasafn Íslands og færa starfsemi þess undir Landsbókasafnið, fer Blindrafélagið þess á leit við Menntamálaráðherra að efnt verði til viðræðna um að Blindrafélagið taki að sér rekstur Hljóðbókasafnsins.