Hvað geta einstaklingar og fyrirtæki gert til að bæta aðgengi?

Mynd þar sem á stendur: Hvað get ég gert?

Við þurfum ekki öll að sigra heiminn. Margt smátt gerir eitt stórt og þannig ber okkur að hugsa þegar kemur að aðgengi. Við skulum fyrst og fremst huga að okkar nærumhverfi og þeim verkefnum sem við sjálf vinnum að og standa okkur nærri. Hér koma nokkrar hugmyndir um hluti sem ég tel mikilvæga og ættu allir að geta fundið eitthvað sem þeir geta gert:

Stofnanir og fyrirtæki þurfa að innleiða aðgengi í alla sína vinnuferla og hafa aðgengi til hliðsjónar í öllum ákvörðunum sem teknar eru. Aðgengismál eiga að vera hluti af fyrirtækjamenningu. Hér koma nokkur dæmi um aðgengi innan stofnana og fyrirtækja:

• Aðgengi hjólastóla, rampar, skábrautir o.s.frv.
• Skýrar og góðar umhverfismerkingar.
• Gæta þess að handrið sé á öllum tröppum og þær merktar með afgerandi lit, þ.e. tröppunef.
• Engar hindranir á gangvegi. Leiðarlínur og áherslusvæði fyrir blinda og sjónskerta.
• Huga að hljóðvist. Er mikill kliður eða bergmál?
• Hafa þægilega og góða lýsingu.
• Aðgengi að salernum fyrir fatlaða.
• Góðar og skýrar merkingar á lyftuhnöppum. Talandi lyftur.
• Aðgengileg heimasíða.
• Ekki aðeins huga að aðgengi fyrir viðskiptavini. Starfsfólk nýtur einnig góðs af góðu aðgengi.
• Bjóða upp á að hafa samband í síma, spjallglugga og tölvupósti eða að koma á staðinn. Sami samskiptamátinn hentar ekki öllum.
• Huga þarf að aðgengi þegar kemur að lausnum á borð við sjálfsafgreiðslukassa, hraðbanka, innskráningarskjái o.fl.
• Huga að aðgengi utandyra sem og innandyra.
• Vera með augljósar og opnar samskiptaleiðir þar sem almenningur getur komið ábendingum til skila, t.d. varðandi aðgengismál.

Þegar verið er að byggja, breyta eða endurnýja húsnæði skal huga að aðgengismálum frá upphafi. Kröfur um aðgengi og algilda hönnun má m.a. finna í núgildandi byggingarreglugerð. Einnig þarf við hönnun, breytingu eða skipulagningu á svæði utandyra að huga að aðgengi. Hér eru nýlegar leiðbeiningar um algilda hönnun utandyra.

Við smíði á nýju vefsvæði eða smáforriti er brýnt að huga að aðgengismálum frá upphafi og í gegnum allt ferlið. Notast skal við WCAG aðgengisstaðalinn þegar kemur að stafrænu aðgengi, gera notendaprófanir o.s.frv.

Hér eru einföld og vel uppsett veggspjöld sem útskýra hvað er gott og hvað er slæmt í aðgengismálum fyrir ýmsa hópa.

Einstaklingar sem vilja gott af sér leiða og stuðla að auknu sjálfstæði blindra og sjónskertra geta t.d. sótt smáforritið Be My Eyes og skráð sig sem sjálfboðaliða. Hér má sjá nánari upplýsingar um Be My Eyes. Almenningur getur einnig sent ábendingar á sveitarfélög í gegnum heimasíður þeirra komi þeir auga á eitthvað sem betur má fara, t.d. bilaðir ljósastaurar, illa farnir göngustígar, óaðgengilegar byggingar eða vefsíður o.s.frv. Komum ábendingum áleiðis frekar en að bölva í hljóði.

Listinn hér að ofan er langt frá því tæmandi og það er fjölmargt sem við sem einstaklingar, fyrirtæki og stofnanir getum gert, auk ríkis og sveitarfélaga.

Ef þú hefur einhverjar spurningar, vilt óska eftir ráðgjöf eða fá frekari upplýsingar, hvet ég þig til að hafa samband við okkur hjá Blindrafélaginu í síma 525 0000 eða senda tölvupóst á netfangið adgengi@blind.is.

Vissir þú að:

Blindrafélagið er í samstarfi við ýmis fyrirtæki og er með umboð fyrir ýmsar vörur hérlendis er snúa að aðgengismálum. Við getum veitt ráðgjöf og útvegað lausnir sem stuðla að bættu aðgengi, hvort sem það er í raunheimum eða stafrænum lausnum:

• Umboðsaðili fyrir leiðarlínur og aðrar umhverfismerkingar frá fyrirtækjunum Handi-Friendly frá Tékklandi og Olejár frá Slóvakíu.
• Umboðsaðili ReadSpeaker á Íslandi. Talgervislausnir á borð við vefþuluna (hlusta hnappinn) o.fl.
• Samstarfsaðili Siteimprove á Íslandi. Siteimprove býður lausnir sem snúa að því að bæta gæði vefsvæða, allt frá aðgengi upp í leitarvélabestun.
• Umboðsaðili NaviLens á Íslandi. NaviLens er ný og spennandi tækni fyrir merkingar í umhverfi, vörum og í raun hverju sem er.
• Samstarfsaðili Be My eyes á Íslandi. Með Be My Eyes appinu geta sjáandi einstaklingar aðstoðað blinda og sjónskerta notendur með ýmis hversdagsleg verk með einföldum hætti.

Hlynur Þór Agnarsson,
Aðgengis- og upplýsingafulltrúi Blindrafélagsins
hlynur@blind.is